Η ΥΠΟΘΕΣΗ ΔΕΣΦΑ ΚΑΙ ΟΙ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ ΤΗΣ ΜΑΧΗΣ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΥΔΡΟΓΟΝΑΝΘΡΑΚΕΣ ΣΤΗΝ ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ ΜΕΣΟΓΕΙΟ

Του Antonio Giovetti

ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Κατά την διάρκεια του εικοστού αιώνα ο πρόεδρος του Οργανισμού Υδρογονανθράκων της Ιταλίας κ. Εnrico Mattei χρησιμοποίησε τον προσδιορισμό "εφτά αδελφές" για να αναφερθεί στο καρτέλ των εταιρειών διακίνησης πετρελαίου οι οποίες, με την υποστήριξη των ΗΠΑ, είχαν συγκροτήσει την "Κοινοπραξία για το Ιράν" ρυθμίζοντας ζητήματα σχετικά με τα τιμολόγια και τις προμήθειες. Η ενεργειακή κρίση του 1973 και η ανατροπή του ιρανικού αυτοκρατορικού καθεστώτος λόγω της ισλαμικής επανάστασης του 1979 υποχρέωσαν το δυτικό μπλόκ να ψάξει για νέες αγορές για να κρατηθεί σε μια ηγεμονική θέση. Με το ξέσπασμα της οικονομικής κρίσης, η μάχη για τους υδρογονάνθρακες μεταφέρθηκε στην Ανατολική Μεσόγειο δημιουργώντας άλλο ένα επεισόδιο ενός ψυχρού πολέμου που δεν είχε τελειώσει με την πτώση του Τείχους του Βερολίνου.

Η ΥΠΟΘΕΣΗ ΔΕΣΦΑ ΚΑΙ ΤΟ ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ ΤΟΥ ΤΑΙΠΕΔ

Την εικοστή πρώτη Δεκεμβρίου πραγματοποιήθηκε το τέταρτο στάδιο της ιδιωτικοποίησης του ΔΕΣΦΑ. Αναφορικά με αυτό το θέμα το ΤΑΙΠΕΔ εξέδωσε το εξής δελτίο τύπου που διακρίνεται για τον υπερβολικά θριαμβευτικό τόνο του:
"Υπεγράφη σήμερα η Συμφωνία Πώλησης Μετοχών (SPA) του ΔΕΣΦΑ από το ΤΑΙΠΕΔ και την ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΠΕΤΡΕΛΑΙΑ Α.Ε. στην αζέρικη εταιρεία «State oil Company of the Republic of Azerbaijan» (SOCAR) με την παρουσία του Υπουργού Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής κ. Γιάννη Μανιάτη, του Υφυπουργού Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής κ. Ασημάκη Παπαγεωργίου και του Προέδρου της SOCAR, κ. Rovnag Abdullayev. Ταυτόχρονα, υπεγράφη και η Συμφωνία Μετόχων (SHA), μεταξύ του Δημοσίου, του ΤΑΙΠΕΔ και της SOCAR, η οποία αφορά στη διοίκηση του ΔΕΣΦΑ μετά τη μεταβίβαση των μετοχών στη SOCAR. Με την υπογραφή της Συμφωνίας ύψους €400 εκατ., που αφορά στην πώληση του 66% του ΔΕΣΦΑ, ήτοι 31% για το ΤΑΙΠΕΔ και 35% για τα ΕΛΠΕ, δημιουργούνται οι προϋποθέσεις για την εισροή επιπλέον επενδυτικών κεφαλαίων, για την υλοποίηση των απαραίτητων επενδύσεων, που θα οδηγήσουν στον εκσυγχρονισμό και την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας στην αγορά ενέργειας. Επισημαίνεται, ότι για την ολοκλήρωση της συναλλαγής, απαιτείται η λήψη των σχετικών εγκρίσεων, σε εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο. Στόχος του ΤΑΙΠΕΔ είναι η αξιοποίηση της δημόσιας περιουσίας με τους καλύτερους δυνατούς όρους, διασφαλίζοντας το δημόσιο συμφέρον και τις προοπτικές ανάπτυξης της ελληνικής οικονομίας. Στο πλαίσιο αυτό, η ιδιωτικοποίηση του ΔΕΣΦΑ θα συμβάλλει σημαντικά στη δυναμική επανατοποθέτηση της Ελλάδας στον ενεργειακό χάρτη της ευρύτερης περιοχής με σημαντικά αναπτυξιακά οφέλη για τη χώρα."
Η διαδικασία είχε ήδη εγκριθεί από το ΤΑΙΠΕΔ, το Διοικητικό Συμβούλιο και την Γενική Συνέλευση των Μετόχων των ΕΛΠΕ και το Ελεγκτικό Συνέδριο. Τον προηγούμενο Οκτώβριο η Διοίκηση του ΔΕΣΦΑ υπέγραψε δυο συμβάσεις για συνεργασία με τους διαχειριστές του συστήματος του φυσικού αερίου της Βουλγαρίας και της Γεωργίας, κάτι που προκάλεσε την αντίδραση των Αζέρων οι οποίοι μετέφεραν τις έντονες διαμαρτυρίες τους στην Αθήνα. Ως εκ τούτου το Υπουργείο Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής αποφάσισε να πάψει πέντε από τα εφτά ανώτερα στελέχη του ΔΕΣΦΑ για να τα αντικαταστήσει με πρόσωπα με στενές σχέσεις με την ηγεσία της ΝΔ και διάθεση να έρθουν σε συμβιβασμό με την SOCAR.

Η ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΔΙΑΜΑΧΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΥΡΙΑΡΧΙΑ ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΠΑΙΚΗ ΑΓΟΡΑ ΦΥΣΙΚΟΥ ΑΕΡΙΟΥ ΚΑΙ Η ΑΝΤΙΦΑΤΙΚΗ ΣΤΑΣΗ ΤΩΝ ΒΡΥΞΕΛΛΩΝ

Η αποκρατικοποίηση του 66% του ΔΕΣΦΑ θα έρθει σε πέρας με την έγκριση των Επιτροπών Ανταγωνισμού και Ενέργειας της Ευρωβουλής και την υπογραφή μιας διακυβερνητικής συμφωνίας ΕΕ-Αζερμπαϊτζάν που καθιερώνει ότι η πώληση και η εμπορία του φυσικού αερίου δεν μπορούν να βρεθούν στα χέρια της ίδιας εταιρείας. Η εν λόγω διάταξη μπορεί να δυσκολέψει την ολοκλήρωση δυο συμβάσεων στις οποίες βασίζεται το "success story" της κυβέρνησης:
A) Η κατασκευή του TAP (Trans Adriatic Pipeline) που θα μεταφέρει το αζέρικο φυσικό αέριο στην Νότια Ιταλία διασχίζοντας την Τουρκία, την Βόρεια Ελλάδα, την Αλβανία και την Αδριατική θάλασσα. Τον περασμένο Νοέμβριο το αντίστοιχο σχέδιο κυρώθηκε από την Βουλή με τις ψήφους της ΝΔ και του ΠΑΣΟΚ. Τα έργα αναμένεται να ξεκινήσουν το 2015 και το κόστος ανέρχεται στα 45 δισεκατομμύρια δολάρια. Ο κύριος στόχος του TAP, του οποίου η χωρητικότητα φτάνει τα 10 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα φυσικού αερίου ετησίως, είναι η μείωση της ενεργειακής εξάρτησης από την Ρωσία. Θα χρησιμοποιείτο το δίκτυο μεταφοράς του ΔΕΣΦΑ για την διέλευση του αερίου, κάτι που απαγορεύεται ρητά από τον κοινοτικό νόμο.
Β) Τον περασμένο Σεπτέμβριο η SOCAR υπέγραψε μια εικοσιπενταετή σύμβαση με την ΔΕΠΑ σύμφωνα με την οποία οι Αζέροι θα προμηθεύουν 1 δισεκατομμύριο κυβικά μέτρα φυσικού αεριού ετησίως από το 2019. Ακόμα και σε αυτήν την περίπτωση η συμφωνία δεν είναι συμβατή με τις διατάξεις της ΕΕ.
Η στάση των Βρυξελλών οφείλεται στο συμφέρον τους να μην επιδεινώσουν τις σχέσεις με την Ρωσία, αφού μεταξύ τους βρίσκεται σε εξέλιξη μια πολιτική διαμάχη εξαιτίας του μονοπωλιακού καθεστώτος που ασκεί η GAZPROM στην Ανατολική Ευρώπη. Ο ενεργειακός κολοσσός έθεσε σε εφαρμογή το σχέδιο κατασκευής του αγωγού South Stream που θα μεταφέρει το ρωσικό αέριο στην Βουλγαρία, στην Σερβία, στην Ουγγαρία και στην Αυστρία. Επιπροσθέτως, τα τιμολόγια της GAZPROM επηρεάζονται από τις τάσεις της πετρελαϊκής αγοράς και το επίπεδο των διπλωματικών σχέσεων με τις χώρες των πελατών τους: παραδείγματος χάριν η Γερμανία πληρώνει 340 δολάρια για κάθε 1000 κυβικά μέτρα φυσικού αερίου, ενώ η Ελλάδα πρέπει να εκταμιεύσει 460 δολάρια για την ίδια ποσότητα. Τα λάθη των διαφόρων ελληνικών πολιτικών αρχηγείων - κατά τα άλλα οι υποθέσεις ΔΕΠΑ και Μπουργκάς - Αλεξανδρούπολη - δεν λησμονούνται.
Ο άλλος λόγος της αργοπορίας της ΕΕ στο συγκεκριμένο θέμα αποδίδεται και στην εύρεση μιας νομικά αποδεκτής λύσης για να ευνοηθεί η SOCAR, μια εταιρεία που έχει καλές σχέσεις με τον Λευκό Οίκο και αποκρύπτει τα συμφέροντα των πραγματικών πρωταγωνιστών της υπόθεσης όπως της βρετανικής BP. Πρόσφατα, οι Βρυξέλλες ενέκριναν την παραχώρηση επιδοτήσεων 134 εκατομμυρίων ευρώ για τέσσερα έργα βελτίωσης της λειτουργίας των υφιστάμενων υποδομών του ΔΕΣΦΑ. Με λίγα λόγια, ο λαός πληρώνει και η ελίτ δρέπει τους καρπούς των μόχθων του.

ΕΛΛΑΔΑ-ΚΥΠΡΟΣ: Ο ΣΥΣΧΕΤΙΣΜΟΣ ΑΝΑΜΕΣΑ ΣΤΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΑΠΟΚΡΑΤΙΚΟΠΟΙΗΣΕΩΝ ΚΑΙ ΤΗ ΛΕΗΛΑΣΙΑ ΤΩΝ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΩΝ ΠΟΡΩΝ

Με την έναρξη της οικονομικής κρίσης στην Ελλάδα και στην Κύπρο βγήκαν στο φως τα σχέδια ενεργειακής ανάπτυξης που έμειναν για δεκαετίες μέσα στα συρτάρια των πολιτικών γραφείων. Το Υπουργείο Περιβάλλοντος προκήρυξε διαγωνισμούς για την παραχώρηση των δικαιωμάτων έρευνας πετρελαίου στα Ιωάννινα, στον Πατραϊκό, στο Κατάκωλο και στον Θερμαϊκό και ελληνικές και ξένες εταιρείες υπέβαλαν την αντίστοιχη αίτηση συμμετοχής. Πρόκειται για πολύ χοντρό παιχνίδι αφού, σύμφωνα με τις επίσημες αποτιμήσεις, μέσα στα ελληνικά χωρικά ύδατα βρίσκονται τουλάχιστον 400 εκατομμύρια βαρέλια. Οι πρόσφατες γεωτρήσεις στην Κυπριακή AOZ απέδειξαν ότι το οικόπεδο 12 περιέχει από 3 μέχρι 5 τρισεκατομμύρια κυβικά πόδια φυσικού αερίου και 1.2 δισεκατομμύρια βαρέλια πετρελαίου και η κυβέρνηση του Δημήτρη Χριστόφια παραχώρησε τα δικαιώματα εκμετάλλευσης και εμπορίας στις ισραηλινές επιχειρήσεις Avner και Delek και στην αμερικανικη Noble Energy. Σε αυτό το σημείο, είναι φανερός ο συσχετισμός ανάμεσα στο πρόγραμμα αποκρατικοποιήσεων και την λεηλασία των ενεργειακών πόρων της Ανατολικής Μεσογείου:
A) Το ξεπούλημα του Αστέρα Βουλιαγμένης σε ένα επενδυτικό κεφάλαιο φιλοαμερικανικών αραβικών χωρών συμφερόντων που προμηθεύουν το πετρέλαιο και στην Ελλάδα δεν έγινε τυχαία.
Β) Η συμμετοχή του ισραηλινού επενδυτικού κεφαλαίου Elbit Cochin Island στην τελική φάση του διαγωνισμού για την αξιοποίηση του Ελληνικού δεν είναι συμπτωματική, αφού η Αθηνα και το Τελ Αβίβ έχουν υπογράψει ένα ενεργειακό Μνημόνιο.
Γ) Η επικείμενη προκήρυξη ενός διαγωνισμού για την παραχώρηση σε ιδιώτες της αποθήκης φυσικού αερίου της Καβάλας δεν είναι κάτι περιστασιακό. Πρόκειται για μια υποδομή που θα βρεθεί σε μικρή απόσταση από το TAP και οι παγκόσμιοι ενεργειακοί κολοσσοί ήδη δείχνουν μεγάλο ενδιαφέρον για το "deal".
Δ) Οι πρόσφατες δηλώσεις του κ. Ματθαίου Ρήγα, προέδρου και διευθύνοντος συμβούλου της ENERGEAN OIL & GAS, σύμφωνα με τις οποίες οι προθέσεις της εταιρίας έγκεινται στην σύναψη χρυσών δουλειών με την βρετανική BP μέσω της πώλησης του πετρελαίου του κοιτάσματος της Νότιας Καβάλας, βγάζουν από τη μέση οποιαδήποτε αμφιβολία για τους τελικούς στόχους της παγκόσμιας άρχουσας τάξης. Από μια πλευρά, δεν αφήνεται κανένα περιθώριο για μια σχετική ενεργειακή απεξάρτηση της Ελλάδας και της Κύπρου, από την άλλη μεταχειρίζονται το ζήτημα της εισαγωγής υδρογονανθράκων για να θωρακίσουν τις ιδιωτικοποιήσεις σε περίπτωση που θα ανεβεί στην εξουσία μια κυβέρνηση διαφορετικών πολιτικών αντιλήψεων.