Θα χρειαστώ την βοήθεια σου σήμερα, γιατί ομολογώ πως το επίπεδο των γνώσεων μου είναι κατώτερο του θέματος που αποφάσισα να γράψω. Κι έτσι το ποστ κινδυνεύει να "μπάζει" από παντού σαν τρύπια βάρκα.
Σκέφτομαι όμως γαμώτο, και δεν μπορώ να μην ακολουθήσω αυτήν την σκέψη. Όπου βρεις λοιπόν λάθος, πες το, χάρη θα μου κάνεις.
Η Κοινωνική Ειρήνη είναι το ζητούμενο οποιασδήποτε κοινωνίας. Ρισκάρω να πω (κι εδώ μου φαίνεται πως ίσως και να βρίσκεται η πρώτη τρύπα στην βάρκα του συλλογισμού μου) πως είναι ένδειξη υγείας μιας κοινωνίας. Και ταυτόχρονα η μεγαλύτερη απόδειξη πως αυτή η κοινωνία έχει και χρησιμοποιεί μηχανισμούς επίλυσης των συγκρούσεων συμφερόντων των επιμέρους κοινωνικών ομάδων που δεν διαλύουν την κοινωνική ειρήνη. Σαν να λέμε δηλαδή, κάθονται εργοδότες και εργαζόμενοι και συζητάνε μια συλλογική σύμβαση εργασίας χωρίς να κρύβουνε βιτριόλια και καλάσνικοφ κάτω από το τραπέζι.
Ψάχνοντας να βρω από τι εξαρτάται η κοινωνική ειρήνη έπεσα πάνω στην κοινωνική συνοχή. Και ισχυρίζομαι πως υπάρχει μια ευθεία σχέση μεταξύ των δύο (κι εδώ μπορεί να μπάζει η βάρκα). Αλλά σε μια κοινωνία που είναι συνεκτική, νομίζω ότι δύσκολα παίρνεις φόρα και ανοίγεις το κεφάλι του άλλου και μετά τον παρατάς αιμόφυρτο στον δρόμο να ψοφήσει. Κι αν το κάνει ένας μια φορά στο τόσο, το σύνολο της κοινωνίας τον αντιμετωπίζει σαν ψυχάκια, δεν τον ακολουθεί. Τείνω λοιπόν να πιστέψω ότι όσο αυξάνεται η κοινωνική συνοχή τόσο πιο πολύ εδραιώνεται η κοινωνική ειρήνη. Και αντίστοιχα όσο μειώνεται η κοινωνική συνοχή τόσο πιο πιθανό είναι να γίνουνε όλα μπουρδέλο και να τρέχεις να τα μαζεύεις.
Τι ακριβώς παράγει όμως την κοινωνική συνοχή; Κατά την γνώμη μου (κι εδώ τώρα δεν ξέρω πόσο νερό παίρνει η βάρκα) κυρίως μια ψυχολογική αίσθηση ότι παρά τις επιμέρους διαφορές μας το οποιοδήποτε μέλλον (καλό ή κακό) που έρχεται να μας συναντήσει θα είναι (έστω και κατά αναλογικό τρόπο) κοινό για όλους. Αν την ψωνίσουμε όλοι μαζί και δουλεύουμε πεντακόσιες ώρες την ημέρα και σπάσουμε τα κοντέρ της ανάπτυξης, οι πλούσιοι θα γίνουν μεγιστάνες και οι φτωχοί εύποροι. Αν παρανοήσουμε τελείως και ανοίξουμε πόλεμο, όλοι θα έχουμε απώλειες και μαζί θα φάμε τις βόμβες στο κεφάλι.
Αν υποθέσουμε ότι ισχύει το παραπάνω σκέλος, τότε η κοινωνική συνοχή έχει επίσης ευθεία σχέση με την κοινωνική δικαιοσύνη, αλλά όχι αναγκαστικά και με την οικονομική ισότητα (μπάζει αυτό;) αφού αν η κοινωνία εξασφαλίζει καθολική βελτίωση της θέσης των μελών της λίγοι θα είναι αυτοί που θα καθήσουν να ψάξουν αν ο πλαϊνός τους ωφελείται περισσότερο από την κατάσταση.
Μπορείς να έχεις κοινωνική ειρήνη χωρίς κοινωνική συνοχή; Η απάντηση είναι ΟΧΙ, αλλά για στάσου, μήπως είναι ΙΣΩΣ; (εδώ πραγματικά θέλω να κοιτάξεις αν βούλιαξε η βάρκα). Αν δεν έχεις πραγματική κοινωνική συνοχή, μήπως μπορείς να φτιάξεις μια ψευδαίσθησή της αξιοποιώντας τα εθνικά σύμβολα, δαιμονοποιώντας απόψεις και αποκλείοντας κοινωνικές ομάδες από το σώμα της κοινωνίας σου; Μήπως τελικά αρκεί να ελέγχεις την εικόνα που έχει η κοινωνία για τον εαυτό της με μια έξυπνη επικοινωνιακή πολιτική; Το είπα και παραπάνω (και νομίζω πως σου ζήτησα να το τσεκάρεις) η κοινωνική συνοχή είναι κυρίως μια ψυχολογική διαδικασία.
Μπορεί τέλος να έχεις κοινωνική ειρήνη χωρίς κοινωνική δικαιοσύνη; Εδώ η απάντηση είναι σίγουρα και ξεκάθαρα ΝΑΙ (και σε παρακαλώ πολύ να το εξετάσεις) αλλά μόνο για περιορισμένο χρονικό διάστημα. Μπορεί να γίνει, έχει γίνει και γίνεται ακόμα από όλα τα αυταρχικά καθεστώτα στην Ιστορία. Μπορεί να γίνει αν δεν έχεις κανέναν δισταγμό καταλαμβάνοντας με οποιοδήποτε τρόπο την εξουσία να οπλίσεις ένα τμήμα της κοινωνίας σου, να το κάνεις μέρος του κράτους και να το ονομάσεις δύναμη καταστολής. Σ' αυτήν την περίπτωση είναι προαπαιτούμενο αυτό το τμήμα να μην έχει το δικαίωμα να αρνηθεί τις εντολές που παίρνει και να μπορεί να μεταφέρει την ευθύνη για τις πράξεις του πίσω στην εξουσία.
Το που μπάζουν όλα αυτά που γράφω, αν το ξέρεις, θα χαρώ να το μάθω...
6 comments:
Καλά τα λες γενικώς -κάτι ψιλολόγια σου ξεφεύγουν μόνο. Εξηγούμαι:
1. Η κοινωνική συνοχή δεν είναι ψυχολογική αίσθηση, αλλά απτή πραγματικότητα και έτσι πρέπει να είναι για να εξασφαλίζει κοινωνική ειρήνη. Αν η κοιωνική συνοχή είναι φαντασιακή και επίπλαστη (π.χ. σε μια εποχή πολέμου με άλλο κράτος) σύντομα καταρρέει.
2. Στο συγκεκριμένο κοινωνικό σύστημα, όσο οι πλούσιοι γίνονται μεγιστάνες (και για να συμβεί αυτό), τόσο οι φτωχοί εξαθλιώνονται. Βασικός κανόνας.
3. Η κοινωνική ειρήνη χωρίς κοινωνική δικαιοσύνη που αναφέρεις, λέγεται καταστολή. Άρα δεν είναι κοινωνική ειρήνη όπως δεν είναι λύση να βάλεις ένα καπάκι πάνω από μια κατσαρόλα που βράζει. Θα πρέπει, ή να βγάλεις την κατσαρόλα από τη φωτιά, ή να χαμηλώσεις το μάτι -αλλιώς, αργά ή γρήγορα, θα ανατιναχτεί η κατσαρόλα.
4. Τέλος, το πρόβλημα, κατά την ταπεινή μου γνώμη έχει να κάνει με το σημείο 1, που προανέφερα. Όταν δεν υπάρχει συνοχή στην κοινωνία, δεν υπάρχει τίποτα. Είναι σα να κατεβάζεις μια ομάδα στο γήπεδο και να μην ξεκαθαρίζεις ποιος κάθεται τέρμα, ποιος παίζει άμυνα, ποιος κέντρο και ποιος επίθεση. Και μετά ν΄αναρωτιέσαι γιατί τρως γκολ! Σε επίπεδο κοινότητας ανθρώπων, οι συνεκτικοί δεσμοί είναι φανεροί και άρα λειτουργούν ή μετατρέπονται. Σε επίπεδο κοινωνίας, μόνο στα αρχικά στάδια υπήρξε αλληλουχία σκοπού και μέσου, νόμου και προσδοκούμενου αποτελέσματος (ψάξε, Φέρδιναρντ Τένις -Κοινότητα και Κοινωνία). Πλέον ζούμε σε ανομικό στάδιο (νόμοι υπάρχουν, αλλά δεν ξέρουμε σε τι εξυπηρετούν οπότε στα τέτοια μας). Αυτά.
Σε παρακολουθώ με προσοχή και αισθάνομαι την αγωνία σου όταν γράφεις και όταν δεν μπορείς να γράψεις. Ας δούμε αν μπορώ να βοηθήσω λιγάκι, χωρίς να ισχυρίζομαι ότι έχω απαντήσεις.
Η Ειρήνη δεν είναι το ζητούμενο κάθε κοινωνίας. Κάποιοι λαοί οργανώνονται για να κατακτήσουν άλλους (Ρωμαίοι, Ούννοι, ...). Χιλιάδες χρόνια πριν διώχτηκε μια ομάδα από την Μεσοποταμία και αναγκαστικά έψαξε να βρει μια γη 'επαγγελίας' και πολέμησε για να εκτοπίσει τους κατοίκους μιας εύφορης περιοχής και αυτός ο πόλεμος συνεχίζεται μέχρι τις μέρες μας όπως βλέπεις στις ειδήσεις! Η ειρήνη είναι το αποτέλεσμα μιας πολιτισμένης κοινωνίας. Δεν αναφέρομαι σε Pax Romana (Ρωμαϊκή Ειρήνη) που επιβάλλεται με όπλα. Εννοώ αυτή που τα προβλήματα λύνονται με συζήτηση των ενδιαφερομένων μερών. Δυστυχώς δεν είμαστε πολιτισμένοι.
Η κοινωνική συνοχή σχετίζεται με ίσες ευκαιρίες για όλους. Αν υπάρχουν διακρίσεις, θα υπάρχουν και μίση (πειράματα Κέστλερ). Δεν είμαστε όλοι εξίσου κατάλληλοι, όχι μόνο για να προσφέρουμε αλλά και για να αντιληφθούμε τις ρευστές καταστάσεις. Δυστυχώς, ακόμη κι όταν λείπουν οι διακρίσεις, θα υπάρχουν διαφοροποιήσεις απόδοσης των διοικούντων με αποτέλεσμα να υπάρχουν αδικημένες κοινωνικές ομάδες, εμφανιζόμενες αρχικά με παράπονα και τελικά με διεκδικήσεις συγκρουσιακές.
Την κοινωνική συνοχή ευνοεί η μείωση της ατομικής προβολής. Ζούμε σε κοινωνίες όπου ατομικά καταξιωμένοι θεωρούνται όσοι έχουν οικονομικές επιτυχίες. Δυστυχώς, ως άξιοι προβάλλονται οι λίγοι που συγκεντρώνουν τον καπιταλιστικό πλούτο, ενώ θα μπορούσαμε να είμαστε όλοι πολιτιστικά εύποροι.
Αν υποθέσουμε ότι γίναμε πολιτισμένοι από τότε που αναθέσαμε σε τρίτους την απονομή δικαιοσύνης και σταματήσαμε να σφάζουμε ο ένας τον άλλον, τότε θα πρέπει να δούμε αν εξακολουθεί η δικαιοσύνη να απονέμεται σωστά. Αν διαπιστώσουμε, με παραδικαστικά κυκλώματα και αμετροεπείς νομικούς και περίεργες αθωώσεις και νομιμοποιήσεις παράνομων ιδιοκτησιών, ότι η δικαιοσύνη είναι μόνο για τους έχοντες και κατέχοντες, τότε ξαναγυρίζουμε σε μια κοινωνία - ζούγκλα με αυτοδικίες και αναρχία. Δυστυχώς δεν είναι κάτι που το θέλουμε, αλλά κάτι που παρατηρούμε ότι γίνεται, αρχίζοντας από κρατικές οντότητες και συνεχίζοντας στα φυσικά πρόσωπα.
Οι δυνάμεις καταστολής δεν είναι μόνο οι στρατοί και οι αστυνομίες. Είναι και αυτοί που θεωρούν ότι είναι αρκετό να βάζεις έναν σταυρό κάθε τέσσερα χρόνια και ενδιάμεσα να παραμένεις αμόρφωτος. Δυστυχώς.
Ξεπερνούν τις 500 οι ομάδες χρηστών που έχουν δημιουργηθεί στη δημοφιλή υπηρεσία κοινωνικής δικτύωσης Facebook με κύριο σημείο αναφοράς τη μαφία, γεγονός που εγείρει προβληματισμούς.
Να η Ρόδος , να και το πήδημα!
(γνωστός ανώνυμος του βλογκ)
Σας ευχαριστώ πολύ όλους. Μου ήταν πολύ χρήσιμα όσα γράψατε...
Επίσης, φυσικά.
Post a Comment