Γιατί δεν πιστεύω πως η παρούσα Ελλάδα μπορεί να γίνει Κράτος Θεσμών

Από μικρός, έχω την τάση να απαντάω φωναχτά σε ερωτήματα που δεν μου θέτει κανείς, αλλά γεννιούνται μέσα στο κεφάλι μου. Δεν ξέρω αν σε ενδιαφέρει κάτι τέτοιο αλλά θα το λουστείς...

Όπως και να 'χει το ερώτημα που με απασχολεί τελευταία είναι:

Μπορεί η Ελλάδα να γίνει Κράτος Θεσμών;

Για να το απαντήσω πρέπει να αποκλείσω πρώτα ότι ήδη είναι. Κατά την γνώμη μου δεν είναι, αλλά ας δούμε που στηρίζεται αυτό.

Δεν υπάρχει σαφής διάκριση μεταξύ των εξουσιών. Νομοθετική, Εκτελεστική και Δικαστική εξουσία σε πάρα πολλές περιπτώσεις "συμπορεύονται" σε μικρότερες ή μεγαλύτερες εκτροπές από το Σύνταγμα και σε ακόμη περισσότερες περιπτώσεις έχουν καταπατήσει όχι μόνο βασικά ατομικά αλλά και στοιχειώδη ανθρώπινα δικαιώματα. Και αυτά δεν τα λέω εγώ αλλά όλοι σχεδόν οι διεθνείς οργανισμοί και τα διεθνή δικαστήρια, άσε που κάθε τρεις και λίγο τα παραδέχονται σημαντικοί εκπρόσωποι των ίδιων των εξουσιών αυτών, όπως βουλευτές, κυβερνητικοί παράγοντες, μέλη των σωμάτων ασφαλείας και δικαστικοί κάθε βαθμίδας.

Η απαξίωση που έχουν προκαλέσει στον ίδιο τους τον εαυτό οι προηγούμενες τρεις εξουσίες, αλλά και η "τέταρτη" (δηλαδή ο Τύπος στην ευρύτερη μορφή του) είναι συντριπτική και -κατά την γνώμη μου- μη αναστρέψιμη. Κανένας άνθρωπος με κουκούτσι μυαλό στο κεφάλι του δεν μπορεί σήμερα να πιστέψει κανένα δελτίο ειδήσεων και καμιά εφημερίδα. Κανένας δεν αισθάνεται ότι θα έχει μια δίκαιη δίκη, ούτε εμπιστεύεται τις προανακριτικές "διαδικασίες" της ΕΛ.ΑΣ. Έχουμε φτάσει στο εντελώς παράλογο σημείο να θεωρούμε πως ο Πρωθυπουργός "έχει το δικαίωμα να κάνει εκλογές" όποτε γουστάρει, ενώ το Σύνταγμα ορίζει τις πρόωρες εκλογές σαν έσχατη λύση. Δεν θα σε κουράσω με άλλα παραδείγματα, δεν ζεις (ελπίζω) σε άλλη χώρα.

Η διαπλοκή και η διαφθορά ξεσκίζονται τόσο στον δημόσιο, όσο και στον ιδιωτικό τομέα. Η πολυνομία, φυσικά, βοηθάει εξαιρετικά στην εξάπλωσή τους. Και ο καπιταλισμός "βαλκανικής κοπής" παράγει πλούτο με όρους μαφίας σε κάθε πιθανή (και απίθανη) συναλλαγή. Είναι κοινή πεποίθηση ότι με τα σωστά "κονέ" και την κατάλληλη "μοιρασιά" τα πάντα μπορούν να γίνουν. Όσο για την ασυλία, πέρα από την θεσμοθετημένη βουλευτική, υπάρχουν ακόμη μια σειρά από ενεργές ασυλίες, όπως η οικονομική, η ταξική, η καλλιτεχνική, η αστυνομική, η συνδικαλιστική και η λειτουργική (ασυλία μέσω προσώπου που διαθέτει μια από τις παραπάνω ασυλίες). Κάθε άνθρωπος που λειτουργεί στην Ελλάδα καίγεται να αποκτήσει μια μορφή ασυλίας. Από τον μετανάστη μέσω του "αφεντικού" του, μέχρι τον μεγαλοεπιχειρηματία μέσω των "μαύρων ταμείων" του η επιδίωξη της εξαίρεσης από τους νόμους είναι μια καθημερινότητα. Κι αυτό φυσικά δεν βοηθάει ούτε στην δημιουργία, ούτε στην διατήρηση, ούτε στην περιφρούρηση θεσμών.

Νομίζω πως κάλυψα το κομμάτι αυτό. Αν έχεις να προσθέσεις ή να διορθώσεις κάτι, κάνε το ελεύθερα, δεν έχω και κανένα αλάθητο.

Το επόμενο που πρέπει να καλύψω, είναι νομίζω το αν η Ελλάδα έχει την ανάγκη να γίνει κράτος θεσμών. Χμ, αυτό είναι λιγάκι πιο περίπλοκο. Μάλλον ναι, κατά την γνώμη μου. Υπάρχει ένα σημαντικό κομμάτι της κοινωνίας που έχει βαρεθεί να ζει στο μπουρδέλο ή δεν έχει καταφέρει να αποκτήσει μέχρι τώρα κάποια ασυλία κι έτσι βιώνει όλα τα σπασμένα. Στην φάση που διανύουμε αυτό το κομμάτι της κοινωνίας μεγαλώνει, δεν υπάρχουν άλλα "κόκαλα" να του πετάξεις πια... Ταυτόχρονα, μια σημαντική μερίδα των νέων αυτής της χώρας έχει βγει από τα σύνορα πολλές φορές, χωρίς την κομπλεξάρα των παλαιότερων γενεών και έχει βιώσει, για μικρό ή μεγαλύτερο χρονικό διάστημα, "λειτουργικότερα" κράτη. Και έχει καταλάβει καλά τι πρέπει να χάσει για να κερδίσει κάτι άλλο. Εκτιμώ πως δείχνει, έμπρακτα τον τελευταίο καιρό, πρόθυμο να το κάνει. Ακόμα κι αν σκάσουνε διάφορες γκρίνιες στην διαδρομή.

Ξανατσεκάρισε εδώ αν συμφωνείς ή διαφωνείς και πρόσθεσε ή διόρθωσε.

Τελειώνω, χαλάρωσε. Μπορεί η Ελλάδα να γίνει Κράτος Θεσμών; Η προσωπική μου απάντηση είναι η παρούσα Ελλάδα με την καμία. Γιατί για να χτιστεί ένα τέτοιο κράτος, πέρα από την ανάγκη και την απαίτηση είναι προαπαιτούμενο να υπάρχει τουλάχιστον μία από τις τρεις εξουσίες της διακριτή και προσηλωμένη σ' αυτή την κατεύθυνση. Και σύμφωνα με όσα ανέφερα παραπάνω δεν βλέπω καμία που να μπορεί να παίξει αυτό το ρόλο. Ούτε η δικαστική μπορεί να "καθαρίσει" το τοπίο ούτε η νομοθετική να γίνει αύριο το πρωί σοβαρή και υπεύθυνη, ούτε η εκτελεστική να μην κυλιέται στην λάσπη όλο και πιο πολύ.

Η μόνη πιθανότητα που βλέπω για να καταλήξουμε σε βάθος χρόνου σε ένα Κράτος Θεσμών είναι μια ουσιαστική τομή στο σήμερα. Όχι ένα δημοψήφισμα για το Μνημόνιο, την Δανειακή Σύμβαση ή το Μέσα-Έξω στο Ευρώ. Αλλά μια γενική απαίτηση για την δημιουργία μιας νέας Συντακτικής Συνέλευσης από αρκετές χιλιάδες εκλέκτορες που θα επεξεργαστεί ένα εντελώς καινούριο Σύνταγμα. Που στην συνέχεια θα κληθούμε να το αποδεχθούμε όλοι και να αυτοδεσμευτούμε για την τήρησή του.

Ξέρω πως είναι σαν να ζητάς από μια μεγάλη παρέα πιτσιρικάδων να κάνουν χορωδία και όχι γαλαρία. Αλλά ειλικρινά, δεν πιστεύω πως υπάρχει άλλη λύση, ακόμα κι αν αύριο το πρωί εμφανιζόταν η τέλεια μετενσάρκωση του Αριστείδη του Δίκαιου θα την στραβοκοιτάγαμε και θα την αμφισβητούσαμε όλοι. Και φυσικά δεν ψήνομαι ότι αυτό το έργο μπορεί να το αναλάβει μια πολυεθνική εξαγωγής δημοκρατίας για λογαριασμό μας, υπό μορφήν "αρμοστών", "τεχνικών συμβούλων" ή "πεφωτισμένων δεσποτών" γιατί οι θεσμοί δεν επιβάλλονται από πάνω, είδαμε παλιότερα τι κάνανε κι οι Βαυαροί.

Ξανατσεκάρισε και πες τη γνώμη σου. Σίγουρα κάτι παραπάνω παίζει να έχεις σκεφτεί από μένα...