Μια ανοιχτή απάντηση στον Στάθη Σ.

Αγαπητέ κύριε Στάθη Σ.

Διάβασα τον Ναυτίλο της 15ης Ιανουαρίου 2007 - και τον παραθέτω ολόκληρο στην ηλεκτρονική του μορφή. Ευχαριστώ τον Δημήτρη Αρβανίτη που τον σχολίασε πρώτος στο Sukumus Fabulus Est. Επειδή δεν συνηθίζω να βρίζω σε ξένα blog - γι' αυτό άλλωστε έχω το δικό μου - άφησα εκεί μόνο ένα comment και αποφάσισα να σας απευθύνω αυτήν εδώ την ανοιχτή επιστολή.

Γράφετε, '' Ένα απο τα κλισέ που έχει αρχίσει να φοριέται πολύ τον τελευταίο καιρό είναι το αν (...) στην Ιστορία".

Προφανώς αγνοείτε πως σχεδόν εδώ και έναν αιώνα, το Αν στην Ιστορία δεν δημιουργεί Αν-Ιστορίες (δηλαδή θεολογικής υφής ιστορίες που στερούνται Ιστορικότητας), αλλά έναν ολόκληρο κλάδο ενός λογοτεχνικού είδους που έχει μάλιστα και ονοματεπώνυμο. Το όνομα του είναι "Εναλλακτική Ιστορία" και το επώνυμό του "Επιστημονική Φαντασία". Άρα μάλλον δεν πρόκειται για κλισέ, ούτε φοριέται ιδιαίτερα τον τελευταίο καιρό... Βιβλία Εναλλακτικής Ιστορίας όπως για παράδειγμα το The Man in the High Castle του Ph.K.Dick ή το Iron Dream του Norman Spinrad έχουν αξιολογηθεί και τοποθετηθεί αρκετά ψηλά στην Ιστορία της Λογοτεχνίας του 20ου αιώνα.

Το υπόλοιπο κείμενο σας φωτογραφίζει - αλλά δεν αναφέρει - το βιβλίο του Δημήτρη Φύσσα "Πλατεία Λένιν, πρώην Συντάγματος" ένα βιβλίο που έχω διαβάσει και αγαπήσει λόγω ακριβώς του αριστερού μου παρόντος - και όχι παρελθόντος. Έαν δεν το έχετε διαβάσει, σας το συστήνω ανεπιφύλακτα. Εάν το έχετε όμως διαβάσει και το ερμηνεύσατε έτσι, αρχίζω πραγματικά να αμφιβάλλω για την διανοητική σας ικανότητα. Και φοβάμαι πως αυτό δεν σας αξίζει, αφού οι υπόλοιποι Ναυτίλοι που έχω διαβάσει δεν συνηγορούν υπέρ μιας μειωμένης ευφυίας από την πλευρά σας.

Το ουσιαστικό θέμα είναι δυστυχώς για σας, θέμα ελευθερίας του γράφοντος. Ακόμη κι αν ένα βιβλίο επεξεργάζεται μια αντιδραστική κατά την γνώμη σας θέση - πράγμα που το βιβλίο του Δημήτρη Φύσσα δεν κάνει παρά μόνο αν το παρερμηνεύσει κανείς κακόπιστα ή όπως λέγαμε παλιότερα "κνίτικα"- έχει αναφαίρετο δικαίωμα ο συγγραφέας του να την εκφράσει. Και κανένα ελαφρά ειρωνικό, αλλά δυστυχώς καθόλου ουσιαστικό, αρθρογράφημα δεν θα μηδενίσει - ευτυχώς - την καλλιτεχνική, λογοτεχνική και ουσιαστική του αξία, ούτε θα μειώσει την προσπάθεια που απαιτήθηκε για την παραγωγή του.

Έχω αποφασίσει εδώ και αρκετό καιρό, να υπερασπίζομαι δημόσια αυτά που αγαπώ, και η Επιστημονική Φαντασία ανήκει στον "προσωπικό μου χώρο", τον χώρο που δεν δέχομαι να γίνονται εκπτώσεις. Για αρκετό καιρό στα media η φράση "αυτό είναι σενάριο επιστημονικής φαντασίας" υποδηλώνει κάτι αστήρικτο, ακραία φανταστικό και εν πολλοίς ανύπαρκτο. Αυτή η φράση έχει γίνει τσίχλα στα στόματα δημοσιογράφων, έχει φτάσει μέχρι τα χείλη κυβερνητικών εκπροσώπων και υπουργών! Και έχει καταλήξει να δυσφημεί ουσιαστικά ένα ολόκληρο λογοτεχνικό είδος στην μεγάλη πλειοψηφία του τηλεοπτικού κοινού, να το παρουσιάζει - χωρίς κανένα αντίλογο - σαν κάτι που δεν είναι. Και οποιοσδήποτε κριτικός Λογοτεχνίας ή αναγνώστης ΕΦ μπορεί άνετα να επιχειρηματολογήσει σοβαρά επ' αυτής της σύγχυσης.

Ελάχιστα βιβλία στερούνται αμετροέπειας, αμορφωσιάς και σοβαροφάνειας όσο η "Πλατεία Λένιν, πρώην Συντάγματος". Και φυσικά η χρήσιμη ηλιθιότητα στην υπηρεσία των δυνατών θα μπορούσε σίγουρα να βρει καλύτερο στόχο.

Σας ευχαριστώ για τον χρόνο σας και εύχομαι ειλικρινά να τα πάτε καλύτερα στο μέλλον...

Παναγιώτης Κούστας
αναγνώστης και συγγραφέας ΕΦ