Το διάσημο ανδροειδές της διαφήμισης πέτυχε τον στόχο του, γιατί απαντάει σε μια υπαρκτή ανθρώπινη ανάγκη. Διαγκωνιζόμαστε όλοι για μια θέση στα βιβλία της Ιστορίας. Σε οποιαδήποτε κεφάλαιο ή υποκεφάλαιο της, σε παγκόσμιο, εθνικό, τοπικό ή ακόμα και μικρό-τοπικό ή ειδικό επίπεδο. Το φυσικό πρόσωπο, υπεραμύνεται της μοναδικότητάς του. Και προσπαθεί να εγγράψει το όνομα του στα ιστορικά βιβλία, ανάλογα με την ικανότητα ή και την φιλοδοξία του, είτε με χρυσά κεφαλαία γράμματα, είτε σαν υποσημείωση ή ακόμα και κάτω από αστερίσκο.Για να γίνει αυτό, απαιτείται μια πράξη κάποιου μεγέθους, ένα σπουδαίο πράγμα. Κάτι που διαφεύγει από τον ορισμό των κοινών καθημερινών πράξεων κι έχει συνήθως δραματικό αποτέλεσμα άξιο να προκαλέσει δέος και θαυμασμό ή αποστροφή και βδελυγμία.
Κατά την διάρκεια του 20ου αιώνα, όπου η μοναδικότητα του καθενός νομιμοποιήθηκε φιλοσοφικά και έγινε κοινό κτήμα, κατέλαβε υψηλότατη θέση στην ατζέντα μας το κυνήγι του σπουδαίου πράγματος, αυτού που θα αφήσει «το σημάδι μας στην Ιστορία». Σχεδόν λατρεύτηκε, έγινε κάποιου είδους αυτοσκοπός για την πλειοψηφία των ανθρώπων.
Και με την συνδρομή της τεχνολογίας απέκτησε επιπλέον πεδία δράσης και ταχύτητες μετάδοσης. Προς το τέλος του αιώνα «η διασημότητα των δεκαπέντε λεπτών» ήταν πια εφικτή σχεδόν για τον κάθε άνθρωπο και φυσικά το μέγεθος της πράξης που την εξασφάλιζε έγινε ολοένα και μικρότερο. Η σύμπτωση, η τύχη, ακόμα κι η απλή ιδιαιτερότητα ή η ανοησία, κατάλληλα επεξεργασμένες και φανατικά εξασκούμενες, μπορούσαν να εξασφαλίσουν στο φυσικό πρόσωπο τον αστερίσκο της Ιστορίας μέσω του ρεκόρ Γκίνες ή των τηλεοπτικών ρεπορτάζ δρόμου.
Ταυτόχρονα όμως στον ίδιο αιώνα εμφανίστηκε κι ο φυσικός ανταγωνιστής των ανθρώπων στο κυνήγι της αναγνωρισιμότητας. Κι αυτός δεν είναι άλλος από τα προϊόντα, τα εμπορικά σήματα. Τα προϊόντα έχουν σίγουρο προβάδισμα από άποψη αναγνωρισιμότητας έναντι των φυσικών προσώπων, όχι όμως και θέση στην Ιστορία, έτσι δεν είναι;
Δεν είμαι σίγουρος. Το ανδροειδές του Johnnie Walker θα μπορούσε να είναι ένα βήμα προς την προσωποποίηση τους. Ο Roland Mc Donald το έχει κάνει ήδη από καιρό. Και φυσικά έχει ήδη καταχωρηθεί στην Ιστορία, ακόμα κι αν πρόκειται για την Ιστορία του Μάρκετινγκ.
Στον 21ο αιώνα - αν υποθέσουμε πως δεν θα μεσολαβήσουν δραματικές αλλαγές - το κάθε φυσικό πρόσωπο θα μπορεί, μέσα από πάμφθηνους υπολογιστές και γρήγορα δίκτυα να εκφέρει την άποψη του, να μεταφέρει τις εντυπώσεις και τις ειδήσεις του, ακόμα και να κατέχει περισσότερες από μία ταυτότητες και να υποδύεται πολλές προσωπικότητες. Να υπάρχει επώνυμα και ψευδώνυμα στην Ιστορία, ακόμα κι αν πρόκειται για την Ιστορία του Διαδικτύου. Υπάρχει κάτι προβληματικό σ’ αυτό;
Κατ΄ αρχήν, όχι. Σε ένα δεύτερο επίπεδο όμως, ίσως. Γιατί η επιδίωξη της σπουδαίας πράξης, ο αυτοσκοπός του «σημαδιού στην Ιστορία» μπορεί να αφαιρέσει από τον άνθρωπο την ικανότητα της κρίσης. Και η ίδια η πράξη να αποξενωθεί απ’ τον δημιουργό της, να τον μετατρέψει σε μια χάρτινη φιγούρα, να δημιουργήσει γύρω του μια αύρα απρόσωπη, μια δημόσια εικόνα που να μοιάζει πολύ με το εμπορικό σήμα ενός φυσικού προσώπου ή την προσωποποίηση ενός εμπορικού σήματος.
Και τελικά πολύ μ΄ αρέσει αυτό το ανδροειδές μες στην βιβλιοθήκη κι αισθάνομαι πολύ κολακευμένος που με καλεί να μείνω στην Ιστορία, αλλά ειλικρινά δεν νομίζω πως θα με ενδιέφερε να διαβάσω το blog του…
No comments:
Post a Comment